Το Σχέδιο Ανάπλασης της ΔΕΘ: Προβληματισμοί και Διλήμματα
Στην υπόθεση του σχεδίου ανάπλασης του εκθεσιακού κέντρου της ΔΕΘ, υπάρχουν πολλοί φορείς που συμμετέχουν με διαφορετικές και συχνά αλληλοαναιρούμενες επιδιώξεις. Όλοι οι εμπλεκόμενοι συμφωνούν σε ένα σημείο: στο συγκεκριμένο σχέδιο, «τα νούμερα δεν βγαίνουν».
Αναζητώντας Χρηματοδοτικά Μοντέλα
Εδώ και τέσσερα χρόνια, εξετάζεται ένα χρηματοδοτικό μοντέλο που θα καθορίσει πόσα χρήματα θα συνεισφέρει ο ιδιωτικός τομέας και ποιο ποσό θα προέλθει από δημόσιους πόρους. Η διοίκηση της ΔΕΘ-Helexpo είχε επεξεργαστεί αρχικά την ιδέα της χρηματοδότησης μέσω τραπεζικού δανείου, το οποίο θα μπορούσε να φτάσει 4-5 φορές το ετήσιο τζίρο της επιχείρησης, με υπεραισιόδοξες παραδοχές για τη μελλοντική ανάπτυξή της. Ωστόσο, το Υπερταμείο, ως βασικός μέτοχος της ΔΕΘ-Helexpo, είχε από νωρίς εκφράσει την αντίστασή του σε αυτή την προσέγγιση. Παράλληλα, δούλευε για την προσέλκυση ενδιαφέροντος από ιδιώτες επενδυτές, εστιάζοντας στο πώς θα καταστεί αποδοτική η επένδυση.
Μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, οι δύο διαδρομές προχωρούσαν παράλληλα χωρίς να συναντηθούν σε μια κοινά αποδεκτή λύση. Εντωμεταξύ, ο προϋπολογισμός του έργου έφτασε τα 370 εκατομμύρια ευρώ, κυρίως λόγω της αύξησης κόστους των υλικών και της αναβάθμισης των απαιτήσεων του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού. Ένας παράγοντας της αγοράς, που είχε εκφράσει αρχικό ενδιαφέρον, σχολίασε ότι οι απαιτήσεις φαινόταν να υπερέβαιναν τις λογικές «σαν να χτίζαμε τετράγωνο στο Μανχάταν», υποδεικνύοντας ότι ο προϋπολογισμός είχε εκτιναχθεί. Οι αμφιβολίες πληθαίνουν: «Καταλαβαίνουμε το όνειρο κάποιων, όμως εδώ και χρόνια μιλάμε για μία μακέτα», αναφέρουν παράγοντες της αγοράς που παρακολουθούν την κατάσταση.
Αδιέξοδο και Πολιτικές Παρεμβάσεις
Μετά το Πάσχα, προχωρούσε μια διαδικασία διαπραγμάτευσης για τη μείωση του προϋπολογισμού στα 300 εκατομμύρια ευρώ. Η προοπτική δανεισμού της ΔΕΘ-Helexpo δεν ήταν πια καλή και οι ιδιώτες επενδυτές δεν ήταν διατεθειμένοι να επενδύσουν σε τέτοιο βαθμό. Μια μείωση της επιφάνειας του εκθεσιακού κέντρου θα καθιστούσε την επένδυση μη συμφέρουσα για τους ιδιώτες, ενώ ταυτόχρονα θα έθετε σε κίνδυνο την ανταγωνιστικότητα της Έκθεσης και τη σκοπιμότητα της δημόσιας δαπάνης. Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα αδιέξοδο: είτε θα πρέπει να μειωθεί δραστικά το μέγεθος του εκθεσιακού κέντρου, είτε θα πρέπει να εγκαταλειφθεί εντελώς η ιδέα του επιχειρηματικού κέντρου.
Η Πολιτική Σκοπιά
Στις últimas ημέρες του Μαΐου, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης επιβεβαίωσε ότι το σχέδιο ανάπλασης αποτελεί πολιτική απόφαση της κυβέρνησης. Τρεις εβδομάδες αργότερα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη, εξέφρασε προβληματισμούς σχετικά με την πρόταση και ζήτησε από το Υπερταμείο να επαναξιολογήσει τα δεδομένα. Αυτή η παρέμβαση εκλαμβάνεται από κάποιους ως «άδειασμα» της διοίκησης της ΔΕΘ-Helexpo, ενώ άλλοι θεωρούν ότι αναδεικνύει τις προτεραιότητες του Υπερταμείου, το οποίο εστιάζει στην αποδοτικότητα των ιδιωτικών επενδύσεων. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού δεν υπήρξε συνάντηση με τη διοίκηση της ΔΕΘ-Helexpo.
Ο αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης, Κώστας Γιουτίκας, που είχε προγραμματισμένη συνάντηση με τον αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο Π. Σταμπουλίδη και στελέχη του Υπερταμείου, επανέλαβε τη στήριξή του στη δημιουργία ενός μεγάλου μητροπολιτικού πάρκου σε κεντρική θέση της Θεσσαλονίκης. Τόνισε ότι η πρόταση για αναβάθμιση των εγκαταστάσεων της ΔΕΘ θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες της πόλης και την περιορισμένη ανάγκη για νέα ξενοδοχειακά και εμπορικά κέντρα.
Εξετάζοντας Εναλλακτικά Σενάρια
Εάν αποφασιστεί η οριστική αφαίρεση του ξενοδοχείου και του επιχειρηματικού κέντρου από το σχέδιο, το κύριο ερώτημα αφορά την χρηματοδότηση του έργου. Υπάρχουν διάφορα σενάρια που εξετάζονται:
1. Πλήρης δημόσια χρηματοδότηση της ανάπλασης, δημιουργώντας μόνο δύο εκθεσιακά μέγα-περίπτερα και το συνεδριακό κέντρο. Ωστόσο, τα περίπου 120 εκατομμύρια ευρώ που προορίστηκαν από το δημόσιο δε θα επαρκούσαν, γι’ αυτό προτείνεται αναβάθμιση κάποιων υφιστάμενων κτιρίων όπως το συνεδριακό κέντρο Ι. Βελλίδης, που είναι παλαιότερης κατασκευής.
2. Η πρόταση «διπλής ΔΕΘ» με τη διατήρηση μικρών εκθέσεων στο κέντρο και τη μεταφορά των μεγάλων σε άλλες τοποθεσίες έρχεται με τον κίνδυνο να δημιουργήσει αμφιβολίες και αντιπαραθέσεις μεταξύ των δήμων της Θεσσαλονίκης. Για να προχωρήσει, απαιτείται επιπλέον χρηματοδότηση, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα σε μία κυβέρνηση που επιθυμεί την ηρεμία στην περιοχή.
3. Το έργο να πραγματοποιηθεί αποκλειστικά από ιδιωτική εταιρεία με μια σύμβαση παραχώρησης, όπως έγινε στο project του flyover, με το δημόσιο να αποπληρώνει το κόστος σε βάθος τριών δεκαετιών. Αυτή η μέθοδος φαίνεται να είναι μια win-win λύση, καθώς το δημόσιο δεν παρακινείται να πληρώσει άμεσα, δίνοντας ταυτόχρονα κίνητρα στον ιδιωτικό τομέα.
Αρμόδιες πηγές έχουν καταστήσει σαφές ότι ο ιδιωτικός τομέας θα συμμετάσχει στο έργο, με τη μελέτη βιωσιμότητας να διαμορφώνεται αυτή τη στιγμή. Οι διαβουλεύσεις θα είναι έντονες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, με στόχο να παρουσιαστεί ένα σαφές σχέδιο κατά την 89η ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο, που θα ικανοποιεί τη πλειοψηφία των εμπλεκομένων.