Η Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα: Προκλήσεις και Ευκαιρίες

Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα επιχειρηματικότητας της ΕΥ Ελλάδος, γνωστή ως EY Entrepreneurship Barometer Ελλάδα 2025, οι επιχειρηματίες στη χώρα μας αντιμετωπίζουν ένα παγκόσμιο περιβάλλον χαρακτήρα αβεβαιότητας και προκλήσεων. Παρά τις αυξημένες ανησυχίες σχετικά με το κόστος, διατηρούν την πρόθεση να επενδύσουν στην καινοτομία και σχεδιάζουν νέες προσλήψεις, αν και συναντούν δυσκολίες στην εύρεση υποψηφίων με τις απαραίτητες δεξιότητες.

Η Σημασία της Έρευνας

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τις 6 Φεβρουαρίου έως τις 17 Μαρτίου 2025, με τη συμμετοχή 135 επιχειρηματιών από διάφορους τομείς της ελληνικής οικονομίας. Αυτή η μελέτη εντάσσεται σε μια ευρύτερη ερευνητική πρωτοβουλία της ΕΥ για τις χώρες της Κεντρικής, Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης καθώς και της Κεντρικής Ασίας (CESA), όπου συμμετείχαν συνολικά 16 χώρες.

Ανησυχίες για Κόστη και Διαχείριση

Οι συμμετέχοντες στην έρευνα εκτιμούν ότι οι μεγαλύτερες προκλήσεις για τη χρηματοοικονομική ασφάλεια των επιχειρήσεών τους στο επόμενο έτος προέρχονται από τα αυξημένα λειτουργικά κόστη (83%) και εργατικά κόστη (81%). Αυτό υποδεικνύει την ανάγκη για μια στρατηγική αποτελεσματικής διαχείρισης κόστους και προσαρμοστικών στρατηγικών τιμολόγησης. Όσον αφορά τις συνθήκες επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα, το 41% των επιχειρηματιών τη θεωρεί “ευνοϊκή”, ενώ το 39% την εκτιμά ως “μη ευνοϊκή”. Εντυπωσιακό είναι πως αυτή η εικόνα συγκρίνεται θετικά με την περιοχή CESA, όπου μόλις το 24% θεωρεί τις συνθήκες ευνοϊκές.

Σημαντικά εμπόδια αναγνωρίζονται η γραφειοκρατία και η πολυπλοκότητα του ρυθμιστικού περιβάλλοντος (77%), καθώς και η έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού (50%).

Προθέσεις για Επενδύσεις στην Καινοτομία

Παρά τις αναταράξεις, οι επιχειρηματίες στην Ελλάδα σχεδιάζουν σημαντικές επενδύσεις, πιο έντονες σε σχέση με τους ομολόγους τους στην περιοχή CESA. Πιο συγκεκριμένα, το 65% σκοπεύει να επενδύσει σε νέες τεχνολογίες και λογισμικά, ενώ το 62% στηρίξει την αγορά ή αναβάθμιση εξοπλισμού. Η δημιουργία νέων εγκαταστάσεων αποτελεί προτεραιότητα για το 45% των συμμετεχόντων. Όμως, οι κίνδυνοι της αγοράς και η γεωπολιτική αστάθεια (45% και 41% αντιστοίχως) ενδέχεται να ανακόψουν αυτές τις προσδοκίες. Η επανεπένδυση κερδών και ιδίων κεφαλαίων αποτελεί την κύρια πηγή χρηματοδότησης για το 66% των επιχειρήσεών τους.

Aξιοσημείωτο είναι ότι οι συμμετέχοντες αναγνωρίζουν τον κρίσιμο ρόλο της καινοτομίας στην ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και στην ενίσχυση της λειτουργικής τους αποδοτικότητας. Ως εκ τούτου, οι στρατηγικές προσανατολίζονται στην καινοτομία προϊόντων (59%) και οργανωτική καινοτομία (54%) στο πλαίσιο των επόμενων 12 μηνών.

Επενδύσεις στην Τεχνητή Νοημοσύνη

Οι επιχειρηματίες θεωρούν την τεχνητή νοημοσύνη (AI) ως ένα σημαντικό εργαλείο που θα μπορούσε να βελτιώσει τις επιχειρησιακές λειτουργίες και την παραγωγικότητα. Τρεις στους τέσσερις (76%) αναμένουν σημαντική ενίσχυση από την εφαρμογή της, με αναμενόμενα οφέλη όπως η βελτίωση των διαδικασιών λήψης αποφάσεων (49%) και ο περιορισμός των σφαλμάτων (46%). Παρά ταύτα, οι επενδύσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα παραμένουν περιορισμένες, με το 27% να μην έχουν δεσμεύσει κεφάλαια για επενδύσεις στην AI τα τελευταία τρία χρόνια.

Πρόθεση Προσλήψεων και Διαθέσιμες Δεξιότητες

Μέσα σε αυτό το δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, οι επιχειρηματίες στην Ελλάδα προγραμματίζουν αύξηση του εργατικού τους δυναμικού. Δύο στους τρεις (67%) σκοπεύουν να προσλάβουν περισσότερους υπαλλήλους πλήρους απασχόλησης, με την τεχνολογία να αποτελεί τον τομέα με τη μεγαλύτερη ζήτηση. Ωστόσο, τρεις στους τέσσερις (78%) δήλωσαν ότι έχουν δυσκολία στην εύρεση υποψηφίων με τις κατάλληλες δεξιότητες και τρεις στους πέντε (61%) αντιμετωπίζουν πρόβλημα στην ανεύρεση υποψηφίων με την κατάλληλη εμπειρία, επιβεβαιώνοντας έτσι τα προβλήματα που έχει αναδείξει και προηγούμενες έρευνες.

Διαδοχή και Οικογενειακή Επιχείρηση

Με την κινητικότητα που παρατηρείται στο πεδίο των συγχωνεύσεων και εξαγορών στην Ελλάδα, οι περισσότεροι επιχειρηματίες (58%) δεν θεωρούν πιθανή την πώληση μέρους της επιχείρησης τους επόμενους μήνες. Οι πιο δημοφιλείς επιλογές αποχώρησης είναι η πώληση σε επενδυτές (48%) ή άλλες εταιρείες (41%), ενώ το 38% προτιμούν την οικογενειακή μεταβίβαση, υποδεικνύοντας την αξία των οικογενειακών και πολιτισμικών αξιών. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις συχνά αντιμετωπίζουν προκλήσεις στη διαδοχή, με το 62% να δηλώνει ότι εκπροσωπεί μια οικογενειακή επιχείρηση, και μόλις το 32% να έχει επίσημο σχέδιο διαδοχής.

Στρατηγικές για το Μέλλον

Η EY Ελλάδος προτείνει σειρά στρατηγικών για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της καινοτομίας των ελληνικών επιχειρήσεων. Οι προτάσεις εστιάζουν στην αξιοποίηση των ψηφιακών ευκαιριών, την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και τη δημιουργία οικοσυστημάτων που θα ενισχύσουν τη συνεργασία και την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών.

Σχολιάζοντας την έρευνα, ο Γιώργος Παπαδημητρίου, Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥ Ελλάδος, τόνισε την ανάγκη για τον ανθρωποκεντρικό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων, που θα περιλαμβάνει τόσο την τεχνολογία όσο και την καινοτομία. Από την πλευρά της, η Ευτυχία Κασελάκη, Εταίρος της ΕΥ, υπογράμμισε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρηματίες και την ανάγκη προσοχής στην ανάληψη πρωτοβουλιών για την εκπαίδευση και την ανάπτυξη ταλέντων.