Η Ελληνική Επιχειρηματικότητα: Προκλήσεις και Ευκαιρίες
«Μετά από ένα μεγάλο διάστημα κατά το οποίο η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα αντιμετωπιζόταν με επιφυλακτικότητα, σήμερα όλοι αναγνωρίζουμε ότι οι επιχειρήσεις αποτελούν τον βασικό μοχλό για την επανεκκίνηση και τον μετασχηματισμό της οικονομίας μας. Είναι, όμως, έτοιμες οι ελληνικές επιχειρήσεις να ανταποκριθούν σε αυτήν την πρόκληση στο σημερινό παγκόσμιο περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από διαρκείς ανατροπές και δυσκολίες;». Αυτά επισημαίνει ο κ. Γιώργος Παπαδημητρίου, διευθύνων σύμβουλος της EY Ελλάδος, σε δηλώσεις του στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Σύμφωνα με τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της έρευνας EY Entrepreneurship Barometer Ελλάδα 2025, πραγματοποιήθηκε μια εμπεριστατωμένη ανάλυση της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Η έρευνα διεξήχθη σε 16 χώρες της Κεντρικής, Ανατολικής, Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας (CESA) και περιλάμβανε 135 Έλληνες επιχειρηματίες, οι οποίοι ρωτήθηκαν για κρίσιμες πτυχές της επιχειρηματικότητας. Αυτές περιλάμβαναν την καινοτομία, τα επενδυτικά σχέδια, την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, τη βιωσιμότητα, καθώς και τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης (AI).
Θετική Εικόνα με Προβληματισμούς
«Η εικόνα που προκύπτει είναι κατά κύριο λόγο θετική», τονίζει ο κ. Παπαδημητρίου. Ωστόσο, οι Έλληνες επιχειρηματίες ανησυχούν για την αύξηση του λειτουργικού (83%) και εργατικού κόστους (81%), καθώς και για τις αρνητικές επιπτώσεις της γεωπολιτικής αστάθειας στη χρηματοοικονομική ασφάλεια των επιχειρήσεών τους (75%). Παρ’ όλα αυτά, το 95% των επιχειρηματιών αναμένει αύξηση των εσόδων τους, ποσοστό που συγκαταλέγεται στα ψηλότερα μεταξύ των κρατών που συμμετείχαν στην έρευνα.
Επιπλέον, οι επιχειρηματίες προχωρούν σε επενδύσεις, χρηματοδοτώντας τες σε μεγάλο βαθμό με ίδια κεφάλαια, και σχεδιάζουν προσλήψεις. Δύο στους τρεις (67%) σχεδιάζουν την πρόσληψη μόνιμου προσωπικού, αν και αντιμετωπίζουν τη μεγάλη πρόκληση του χάσματος δεξιοτήτων που έχει αναδειχθεί στην ΕΥ. Σημειώνεται ότι το 78% των συμμετεχόντων δυσκολεύεται να βρει υποψήφιους με τις απαραίτητες δεξιότητες, ενώ το 61% αναφέρει προκλήσεις στην εύρεση προσωπικού με την κατάλληλη εμπειρία, καταγράφοντας ένα από τα υψηλότερα ποσοστά των συμμετεχόντων χωρών.
Καινοτομία και Ανάγκη Επενδύσεων στην AI
«Μία από τις θετικές πτυχές της έρευνας είναι η έμφαση που δίνουν οι Έλληνες επιχειρηματίες στην καινοτομία, η οποία είναι απαραίτητη για τον μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και της οικονομίας γενικότερα», σημειώνει ο κ. Παπαδημητρίου. Αξιοσημείωτο είναι ότι το 59% επενδύει στην καινοτομία προϊόντος μέσω της εισαγωγής νέων ή βελτιωμένων προϊόντων και το 54% στην οργανωτική καινοτομία, με βελτιώσεις στις διαδικασίες και τη δομή των επιχειρήσεων.
Οι Έλληνες επιχειρηματίες αναγνωρίζουν επίσης τη σημασία της τεχνητής νοημοσύνης (AI), με τρεις στους τέσσερις (76%) να θεωρούν ότι θα ενισχύσει σημαντικά την παραγωγικότητα και τις επιχειρησιακές τους λειτουργίες. Ωστόσο, ένας στους τέσσερις (27%) δήλωσε ότι η εταιρεία του δεν έχει πραγματοποιήσει καμία επένδυση στην AI την τελευταία τριετία, ενώ μόλις το 5% έχουν επενδύσει πάνω από 250.000 ευρώ. «Θα πρέπει συνεπώς να ενισχύσουν τις επενδύσεις τους για να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που προσφέρει η AI», καταλήγει ο κ. Παπαδημητρίου.
Στρατηγικές Συγχωνεύσεων και Εξαγορών
Ένα σημαντικό τμήμα της έρευνας επικεντρώθηκε στις συγχωνεύσεις και εξαγορές (Σ&Ε). Ο κ. Παπαδημητρίου επισημαίνει ότι «οι Σ&Ε είναι ένα στρατηγικό εργαλείο που θα πρέπει να εξεταστεί σοβαρά από τις επιχειρήσεις για την ανάπτυξή τους και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ανθεκτικότητάς τους. Αποτελεί επίσης μια πιθανή λύση για την έξοδο των τωρινών μετόχων από την ιδιοκτησία της επιχείρησης».
Η έρευνα εξέτασε επίσης τις ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις, κυρίως το ζήτημα της διαδοχής. Ενδεικτικά, το 52% των εκπροσώπων των οικογενειακών επιχειρήσεων αναγνωρίζει ότι ο σχεδιασμός της διαδοχής είναι κορυφαία πρόκληση, ενώ η πλειονότητα δεν διαχειρίζεται το ζήτημα με έναν δομημένο τρόπο. Πολλές επιχειρήσεις προχωρούν σε ανεπίσημες οικογενειακές συζητήσεις (37%), ενώ το 19% δεν έχει ασχοληθεί καθόλου με το θέμα. Μόνο το 32% δηλώνουν ότι έχουν επίσημο πλάνο διαδοχής και μόλις το 6% έχουν ζητήσει τη βοήθεια εξωτερικών συμβούλων.
«Για να ανταποκριθούν στον κρίσιμο ρόλο τους στην ανάπτυξη της χώρας, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προχωρήσουν σε τολμηρές μεταρρυθμίσεις, επενδύοντας στην καινοτομία και στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπινου κεφαλαίου τους», καταλήγει ο κ. Παπαδημητρίου. Από την πλευρά της, η πολιτεία οφείλει να επιταχύνει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, καθώς η έρευνα αποκάλυψε μια διχασμένη εικόνα για τις τρέχουσες επιχειρηματικές συνθήκες στη χώρα, με το 41% να τις κρίνει ευνοϊκές και το 39% μη ευνοϊκές. Κωλύματα, όπως η γραφειοκρατία και η ανάγκη εξορθολογισμού των κανονιστικών διαδικασιών, θα ενισχύσουν την υγιή επιχειρηματικότητα και τη δυναμική ανάπτυξη της αγοράς.