Η Κατάσταση της Ηλεκτρονικής Βιβλιογραφίας στην Ελλάδα
Στην ελληνική αγορά, η κατάσταση σχετικά με τις πωλήσεις των ηλεκτρονικών βιβλίων είναι αρκετά θολή και περιορισμένη. Οι εκτιμήσεις υποδεικνύουν ότι τα ηλεκτρονικά βιβλία (ebooks) καλύπτουν περίπου το 1% της συνολικής αγοράς βιβλίου, με κάποιες αναφορές να αναδεικνύουν ποσοστά ακόμη και 2%. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι η ελληνική αγορά των ebooks περιλαμβάνει 13.248 τίτλους, οι οποίοι προέρχονται από περίπου 100 εκδότες, με τα 2/3 αυτών να κυκλοφορούν σε μορφή EPUB.
Δυστυχώς, δεν υπάρχει ελληνικό βιβλιοπωλείο που να πωλεί ηλεκτρονικά βιβλία, και όλες οι προσπάθειες που έγιναν έως τώρα δεν έχουν αποδώσει καρπούς. Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση στην Ευρώπη όσον αφορά τους δανεισμούς ηλεκτρονικών βιβλίων από δημόσιες βιβλιοθήκες.
Αποτελέσματα της Έρευνας
Τα συμπεράσματα προέρχονται από την έρευνα «Ηλεκτρονικό βιβλίο και βιβλιοθήκες στην Ελλάδα: Διερεύνηση του πεδίου», η οποία παρουσιάστηκε σε στρογγυλή τράπεζα κατά τη διάρκεια της 21ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Η έρευνα αυτή διερεύνησε τη σημερινή κατάσταση της αγοράς των ebooks στη χώρα μας, τις στάσεις των διευθυντών και των χρηστών των βιβλιοθηκών καθώς και το ενδιαφέρον των εκδοτών σχετικά με τον ηλεκτρονικό δανεισμό.
Ο Γιώργος Γλωσσιώτης, μέλος της ερευνητικής ομάδας και Εθνικός Συντονιστής του Προγράμματος Knowledge Rights 21, τόνισε ότι ο στόχος της έρευνας ήταν η ανίχνευση της δυνατότητας και της ανάγκης για δανεισμό ηλεκτρονικών βιβλίων στις ελληνικές βιβλιοθήκες. Η έρευνα αποκάλυψε καθυστερήσεις και ευκαιρίες στην ελληνική αγορά σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Χαμηλή Διάδοση και Χρήση Ηλεκτρονικών Βιβλίων
Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από πολύ χαμηλά επίπεδα διάδοσης και χρήσης ηλεκτρονικών βιβλίων σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ο κ. Γλωσσιώτης έκανε αναφορά σε νομικές, ποιοτικές και ποσοτικές έρευνες που διενεργήθηκαν σε βιβλιοθήκες, αναδεικνύοντας τη δυσκολία στην ανεύρεση αξιόπιστων στοιχείων για τις πωλήσεις βιβλίων, έντυπων ή ηλεκτρονικών. Μάλιστα, οι αναγνωστές που αντικείμενο μελέτης παρουσιάζουν ότι το 23% των χρηστών βιβλιοθηκών διαβάζει και ebooks, με την κοινωνική τάξη και άλλα δημογραφικά στοιχεία να επηρεάζουν τη συμπεριφορά ανάγνωσης.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, το 52.2% του δείγματος αποτελείται από γυναίκες και το 47.8% από άντρες. Το μεγαλύτερο ποσοστό αναγνωστών κάτω των 45 ετών δείχνει έντονη προτίμηση στα ebooks, ενώ το 67% του δείγματος προέρχεται από την Αττική.
Προκλήσεις και Ευκαιρίες στην Αγορά
Η Ελλάδα υστερεί σημαντικά στην υιοθέτηση του ηλεκτρονικού βιβλίου, συγκριτικά με χώρες όπως η Κροατία, η Δανία και η Φιλανδία, οι οποίες έχουν αναπτύξει πιο προηγμένα συστήματα δανεισμού ηλεκτρονικών βιβλίων. Η μόνη υπηρεσία δανεισμού ηλεκτρονικών βιβλίων που λειτουργεί σήμερα είναι η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας μέσω του Ηλεκτρονικού Αναγνωστηρίου, το οποίο δημιουργήθηκε πριν από μια δεκαετία.
Σε συγκριτικό επίπεδο, η Ευρώπη καταγράφει ότι το 12-13% των εσόδων των εκδοτών προέρχονται από ebooks, ένα ποσοστό που παραμένει σταθερό τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, η Ελλάδα αντιμετωπίζει προκλήσεις, καθώς οι ηλεκτρονικές πωλήσεις υπολογίζονται γύρω στο 1% της αγοράς των βιβλίων, με τον κ. Καλαμαρά να επισημαίνει την ανάγκη για καλύτερη εκπαίδευση και προώθηση των ηλεκτρονικών βιβλίων.
Η συζήτηση γύρω από την ηγεμονία του έντυπου βιβλίου έναντι του ηλεκτρονικού είναι ξεπερασμένη, όπως αναφέρουν ειδικοί. Ο ρόλος των εκπαιδευτικών και των βιβλιοθηκών κρίνεται ως καθοριστικός στην ενίσχυση της αναγνωστικής κουλτούρας, με στόχο την ανάπτυξη ενός προγράμματος που θα διευκολύνει την ηλεκτρονική ανάγνωση και θα ενισχύσει την πρόσβαση των πολιτών στα ebooks.