Μυστικές Διαπραγματεύσεις Τουρκίας και Συρίας για Θαλάσσια Σύνορα
Μια επιστολή που έχει υπογράψει ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, πιστοποιεί για πρώτη φορά ότι είναι σε εξέλιξη μυστικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Τουρκίας και Συρίας για τον καθορισμό θαλασσίων συνόρων. Αυτή η εξέλιξη έρχεται μετά την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ από φιλοτουρκικές τζιχαντιστικές ομάδες, γεγονός που δημιούργησε νέες προκλήσεις στην περιοχή.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχει εξασφαλίσει το Nordic Monitor, οι αρμόδιοι τουρκικοί φορείς έχουν λάβει ρητές εντολές να καταρτίσουν μια συμφωνία για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) με τη Συρία. Ο κύριος σκοπός αυτής της συμφωνίας είναι η διασφάλιση των συμφερόντων της Τουρκίας αλλά και του ψευδοκράτους της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου» (ΤΔΒΚ), το οποίο αναγνωρίζεται μόνο από την Άγκυρα.
Στην επιστολή του, ημερομηνίας 16 Ιουνίου, ο Φιντάν αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η ανατροπή του καθεστώτος Μπάαθ και η μεταβίβαση της εξουσίας σε μια μεταβατική κυβέρνηση μας δίδουν τη δυνατότητα να επανεξετάσουμε και να καθορίσουμε τα θαλάσσια όρια με τη Συρία.» Δηλώνει ότι η Τουρκία είναι δεσμευμένη να υπερασπίζεται τα δικαιώματα του ψευδοκράτους σε οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία θαλάσσιας οριοθέτησης.
Η επιστολή αυτή επιβεβαιώνει επισήμως ότι οι προετοιμασίες για μια θαλάσσια συμφωνία βρίσκονται σε ενεργή φάση, αντικρούοντας τις προηγούμενες δημόσιες δηλώσεις του υπουργού Μεταφορών της Τουρκίας, ο οποίος είχε εκφράσει αμφιβολίες σχετικά με την εγκαθίδρυση μιας τέτοιας συμφωνίας εντός του βραχυπρόθεσμου μέλλοντος.
Επιπτώσεις και Γεωπολιτικές Ισορροπίες
Η πιθανή τουρκο-συριακή θαλάσσια συμφωνία θα μπορούσε να αλλάξει θεαματικά τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο, που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πεδίο σφοδρών περιφερειακών αντιπαραθέσεων. Η ανακάλυψη πλούσιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην περιοχή αυτή έχει οδηγήσει σε αλληλοκαλυπτόμενες διεκδικήσεις από πολλές χώρες, με την Τουρκία να βρίσκεται στο επίκεντρο τεταμένων σχέσεων με την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αίγυπτο.
Ο Φιντάν τονίζει ότι η Τουρκία εμμένει να υπερασπίζεται τα δικαιώματά της στην περιοχή, απορρίπτοντας τους ισχυρισμούς ότι η Άγκυρα έχει δεσμευθεί να μην διαπραγματευτεί θαλάσσιες ζώνες με τη Συρία. Αντιθέτως, τονίζει τη σημασία της διατήρησης της κυριαρχίας της απέναντι σε οποιαδήποτε τρίτη χώρα που επιδιώκει να αμφισβητήσει τις συμφωνίες αυτές.
Η προοπτική μιας συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας και Συρίας αναδύει επίσης νέες προοπτικές για συνεργασία στην εξερεύνηση και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, καθώς η Δαμασκός δεν διαθέτει την απαραίτητη τεχνογνωσία για υπεράκτιες γεωτρήσεις, γεγονός που θα επιτρέψει στην Άγκυρα να ηγηθεί αυτών των διαδικασιών.
Ωστόσο, οι σχέσεις της Τουρκίας με χώρες όπως η Κύπρος, το Ισραήλ και ο Λίβανος αναμένεται να περιπλακούν περαιτέρω. Όλες αυτές οι χώρες έχουν συμφέροντα στα αμφισβητούμενα ύδατα της Μεσογείου, με αποτέλεσμα η νέα συμφωνία να προκαλέσει διαμάχες και αβεβαιότητα στη περιοχή.
Αναδρομή στην Ιστορική Πορεία
Η Τουρκία φαίνεται να αξιοποιεί την τρέχουσα κατάσταση στη Συρία, που βρίσκεται κάτω από τη νέα ηγεσία του προέδρου Αχμάντ αλ-Σαράα. Με την υποστήριξη και τον εξοπλισμό διαφόρων τζιχαντιστικών ομάδων, η Άγκυρα έχει προσπαθήσει να ανατρέψει το καθεστώς Άσαντ από την αρχή του εμφυλίου το 2011.
Αυτή η νέα προσπάθεια διαπραγμάτευσης θαλάσσιων συνόρων φανερώνει τις στρατηγικές προθέσεις της Τουρκίας σε μια περιοχή που είναι γεμάτη προκλήσεις, με τις ανταγωνιστικές αξιώσεις να ενδέχεται να κλιμακώσουν τις ήδη τεταμένες σχέσεις με γειτονικές χώρες και να δημιουργήσουν νέες πηγές αντιπαράθεσης.
Στο πλαίσιο αυτής της δυναμικής, καθίσταται προφανές ότι η Τουρκία ακολουθεί μια στρατηγική που θυμίζει εκείνη που εφαρμόστηκε με την κυβέρνηση εθνικής συμφωνίας της Λιβύης, γεγονός που είχε προηγουμένως οδηγήσει σε διεθνείς αντιδράσεις και κλιμάκωση εντάσεων στην περιοχή.