Η κατάσταση του ελληνικού κρασιού

Στην Ελλάδα καλλιεργούνται σήμερα περίπου 600.000 στρέμματα αμπελιών, σε ένα από τα ιστορικότερα οινικά τοπία παγκοσμίως. Παρά την εκτενή αυτή έκταση, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο ελληνικός αμπελώνας είναι πολυάριθμες και σοβαρές. Όπως επεσήμανε ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ), Στέλιος Μπουτάρης, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης, η μέση έκταση των αμπελοτεμαχίων δεν ξεπερνά τα 4 στρέμματα, ενώ οι αμπελουργοί έχουν μέση ηλικία 58 ετών, γεγονός που καταδεικνύει την έλλειψη ενός ανανεωτικού ανθρώπινου δυναμικού. Συγκριτικά, η συνολική έκταση των ελληνικών αμπελώνων αντιστοιχεί μόλις στο ένα πέμπτο της ζώνης του Bordeaux, καθιστώντας τον ελληνικό αμπελώνα σχετικά μικρό.

«Χωρίς αμπέλι δεν έχουμε κρασί. Χωρίς στρατηγική και επιχειρηματικό σχέδιο, δεν έχουμε αμπέλι», επεσήμανε ο κ. Μπουτάρης, υπογραμμίζοντας τη σημασία μιας συντονισμένης προσέγγισης στον τομέα. Τόνισε ότι η ελληνική οινοποίηση βρίσκεται σε μια δυναμική φάση της ιστορίας της, μετατρέπεται από μια «εξωτική πρόταση» σε μια συνειδητή επιλογή με ιδιαίτερη αξία.

Ωστόσο, όσον αφορά τα οικονομικά μεγέθη, η κατάσταση παραμένει περιορισμένη. Ο ετήσιος κύκλος εργασιών των ελληνικών οινοποιείων είναι χαμηλότερος ακόμα και από αυτόν μιας μόνο μεγάλης ζυθοποιίας. «Η επίτευξη της μεγάλης εικόνας δεν αντικατοπτρίζεται στα νούμερα», δήλωσε ο κ. Μπουτάρης, αναφέροντας ότι η αλήθεια είναι πως ο ελληνικός αμπελώνας είναι σχετικά μικρός, όπως και το μέγεθος των επιχειρήσεών του.

Στρατηγικές για την αναβάθμιση του κλάδου

Οι προτεραιότητες του κλάδου για τα επόμενα δύο χρόνια, σύμφωνα με τον Στέλιο Μπουτάρη, περιλαμβάνουν:

• Αύξηση των μελών του Συνδέσμου από 127 σε περισσότερους από 150.
• Αναθεώρηση του στρατηγικού σχεδίου για το ελληνικό κρασί σε συνεργασία με τα ΚΕΟΣΟΕ και ΕΔΟΑΟ.
• Ενεργοποίηση του Παρατηρητηρίου Οίνου για συστηματική καταγραφή δεδομένων.
• Στήριξη νέων επιστημόνων με έμφαση στην καινοτομία.
• Δημιουργία ομάδων νέων επαγγελματιών που θα λειτουργούν ως think tanks και ως επιχειρησιακοί βραχίονες.

Προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας

Εντούτοις, παρά την αναγνώριση του ελληνικού κρασιού και το αυξανόμενο επιχειρηματικό ενδιαφέρον, ο τομέας συνεχίζει να διακυβεύεται. Η παραδοσιακή βάση καταναλωτών περιορίζεται, καθώς οι νεότερες γενιές βλέπουν το κρασί κυρίως ως εμπειρία συνδεδεμένη με τον τουρισμό και την ψυχαγωγία, παρά ως συστατικό της καθημερινής τους κουλτούρας. Σύμφωνα με στελέχη του κλάδου, «οι νέοι στρέφονται ολοένα και περισσότερο προς τα κοκτέιλ, εγκαταλείποντας το κρασί». Παράλληλα, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής γίνονται ολοένα και πιο ορατές, με την ξηρασία και τα ακραία καιρικά φαινόμενα να πλήττουν την ποιότητα και την ποσότητα της παραγωγής.

Ο πρόεδρος του ΣΕΟ, Στέλιος Μπουτάρης, υπογράμμισε ότι η απουσία ενός αξιόπιστου Παρατηρητηρίου Οίνου και η έλλειψη συστηματικής συγκέντρωσης δεδομένων καθιστούν τον στρατηγικό σχεδιασμό δύσκολο. Παρ’ όλα αυτά, η ταυτότητα και η πολιτισμική αξία του ελληνικού κρασιού παραμένουν ισχυρές, και το στοίχημα είναι να αξιοποιηθούν αυτές οι δυνατότητες μέσω συντονισμένων δράσεων και θεσμικής υποστήριξης.

Ίδρυση μνημονίου συνεργασίας

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, στοχεύοντας στη διάσωση και ψηφιοποίηση της ιστορίας του ελληνικού κρασιού και των οινοποιείων. Όπως δήλωσε ο κ. Μπουτάρης, «η ιστορία και η συνέχεια είναι ζωτικής σημασίας για το κρασί, όπως και η εξέλιξή του». Αυτή η πρωτοβουλία έχει ιδιαίτερη αξία, καθώς προγραμματίζεται η καταγραφή και αρχειοθέτηση πολύτιμου υλικού από το αρχείο του Συνδέσμου, ιστορικά οινοποιεία και προσωπικότητες του χώρου.

Το έργο στοχεύει στη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του ελληνικού αμπελώνα, μέσω τεκμηρίων που αναδεικνύουν την εξέλιξη της οινικής παραγωγής και τη συμβολή των παραγωγών. Το εγχείρημα υλοποιήθηκε από σημαντικούς επαγγελματίες του τομέα και αποτελεί παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.

Πρόσκληση για συνεργασία

Κλείνοντας, ο πρόεδρος του ΣΕΟ απηύθυνε πρόσκληση προς την Πολιτεία και την επιστημονική κοινότητα να συνεργαστούν για τη δημιουργία ενός «νέου εθνικού συμβολαίου» για την αμπελουργία, με στόχο την αναγνώρισή της ως πολιτιστικό και αναπτυξιακό κεφάλαιο. «Το ελληνικό κρασί είναι μικρό σε νούμερα, αλλά μεγάλο σε αξία», κατέληξε, τονίζοντας τη σημασία του τομέα για την πολιτιστική ταυτότητα της χώρας.