Κακοποίηση παιδιών: Μια σοβαρή πρόκληση για την κοινωνία
«Κόσμε, σε παρακαλώ, φρόντισε τα παιδιά». Αυτή η δραματική παράκληση, γραμμένη τον Νοέμβριο του 1995 πάνω στην ταφόπλακα ενός 6χρονου κοριτσιού στο κοιμητήριο του Μπρούκλιν, φέρνει στο προσκήνιο μια κραυγή απελπισίας που φτάνει μέχρι και την Ελλάδα. Η μικρή Ελίζα, με τον πατέρα της να έχει αποβιώσει και υποχρεωμένη να υποστηρίζει μια κατάφωρα κακοποιητική ζωή υπό την επιρροή της τοξικομανής μητέρας της, ζητούσε βοήθεια που ποτέ δεν ήρθε. Δυστυχώς, θα υποστεί το μοιραίο χτύπημα και θα γλιτώσει για πάντα από τον φρικτό της βασανισμό.
Η τραγική απώλεια της Ελίζας θα σταθεί η αφορμή για να ενεργοποιηθεί ένα ανενεργό κοινωνικό σύστημα, οι θεσμοί πρόνοιας και μια αδιάφορη πολιτεία στην πολύβουη Νέα Υόρκη. Όταν οι γύρω της, όπως ο πρίγκιπας Μιχαήλ και η σύζυγός του Μαρίνα Καρέλλα, ακούνε για το δράμα της, είναι ήδη πολύ αργά. Παρά τις ενδείξεις κακοποίησης, το δικαστήριο χορηγεί πλήρη κηδεμονία στη μητέρα της, ενώ η Ελίζα υποφέρει από αμέτρητες κακουχίες, καθιστώντας την περίπτωση της σημείο αναφοράς στην ιστορία της παιδικής κακοποίησης.
Η ίδρυση της ΕΛΙΖΑ και οι δράσεις της
Η τραγική κατάληξη της Ελίζας παραμένει χαραγμένη στη μνήμη του Μιχαήλ, ο οποίος με την υποστήριξη της συζύγου του αποφασίζει να ιδρύσει μια μη κερδοσκοπική οργάνωση στην Ελλάδα με το όνομα της μικρής. Σκοπός της είναι να ενημερώνει γονείς και επαγγελματίες σχετικά με την παιδική κακοποίηση και τα σημάδια της.
Η κυρία Καρέλλα σημειώνει: «Πρέπει να προστατέψουμε τα παιδιά, γιατί κανένα δεν μας περισσεύει. Ούτε η Πολιτεία μπορεί να παραμείνει αδρανής». Παρά τις προκλήσεις, το έργο της ΕΛΙΖΑ τα πρώτα χρόνια είναι εξαιρετικά δύσκολο, καθώς το θέμα της κακοποίησης –ιδιαίτερα της σεξουαλικής– παραμένει ταμπού στην κοινωνία. Ωστόσο, με την πάροδο των χρόνων και μέσω της παιδοκεντρικής πολιτικής της ΕΕ, οι πολίτες αρχίζουν να αναγνωρίζουν το φαινόμενο και την ανάγκη δράσης.
Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση
Μέσα σε 16 χρόνια λειτουργίας, η ΕΛΙΖΑ έχει εκπαιδεύσει περισσότερα από 30.000 άτομα – αστυνομικούς, εκπαιδευτικούς, γιατρούς και κοινωνικούς λειτουργούς – στο να αναγνωρίζουν σημάδια κακοποίησης. Η ευαισθητοποίηση αυτή επιτρέπει σε μεγαλύτερο ποσοστό επαγγελματιών να προβαίνουν σε καταγγελίες και να παρέχουν στήριξη στα θύματα.
Οι Μονάδες Φροντίδας για την Ασφάλεια των Παιδιών, που δημιουργήθηκαν στις πανεπιστημιακές παιδιατρικές κλινικές, παρέχουν φιλικό και ασφαλές περιβάλλον για τη διάγνωση και ενδεχόμενη στήριξη κακοποιημένων παιδιών, ενώ παράλληλα το σωματείο δραστηριοποιείται στην κατάρτιση και πληροφοριακή υποστήριξη των επαγγελματιών.
Αντίκτυποι της πανδημίας και μελλοντικές προοπτικές
Στην εποχή της πανδημίας COVID-19, παρατηρήθηκε μια άλλη «πανδημία»: αυτή της παιδικής κακοποίησης. Οι συνθήκες lockdown αύξησαν τη βία στο σπίτι και έφεραν χιλιάδες παιδιά αντιμέτωπα με τους εχθρούς τους. Η ΕΛΙΖΑ, όπως και άλλοι φορείς, προσπαθεί να καταγράψει και να διαχειριστεί τις επιπτώσεις αυτής της κρίσης.
Η ανάγκη για ευαισθητοποίηση, πρόληψη και στήριξη είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Το έργο της ΕΛΙΖΑ συνεχίζεται με την ελπίδα ότι καμία άλλη Ελίζα δεν θα βιώσει ποτέ ξανά την αθλιότητα της κακοποίησης. Κάθε αναφορά και καταγγελία μπορεί να σημαίνει τη διαφορά ανάμεσα σε μια ζωή γεμάτη πόνο και σε μια ζωή γεμάτη ελπίδα.