Η Σημαντική Αρχαιολογική Ανακάλυψη στο Κάλε Αμυνταίου
Το Κάλε Αμυνταίου έχει αναδειχθεί σε μία από τις πιο ενδιαφέρουσες και γνωστές αρχαιολογικές θέσεις της περιοχής. Μέσω της πανεπιστημιακής ανασκαφής που διενεργείται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), έχει αποκαλυφθεί σταδιακά ένας οχυρωμένος οικισμός-κάστρο, ο οποίος εκτείνεται ως τις όχθες της λίμνης των Πετρών. Αυτή η ανασκαφή φωτίζει τη πλούσια ιστορία της περιοχής και αποκαλύπτει στοιχεία που χρονολογούνται από τον 9ο έως τον 15ο αιώνα μ.Χ.
Στην κορυφή του κάστρου κατασκευάστηκε μία τρίκλιτη βασιλική, η οποία φέρει χαρακτηριστικά γνωρίσματα των μεσοβυζαντινών εκκλησιών της δυτικής Μακεδονίας. Η είσοδος στο κάστρο προστατεύεται από έναν πύργο, ο οποίος ενισχύει την αμυντική του λειτουργία. Στο χώρο έχει εντοπιστεί μεγάλη αφθονία τάφων και διάσπαρτα κεραμικά ευρήματα που αποδεικνύουν την ύπαρξη μίας αγροτικής εγκατάστασης.
Η στρατηγική θέση του οικισμού, η οποία βρίσκεται βόρεια του περάσματος της Εγνατίας οδού, υποδεικνύει πιθανή ταύτιση με τον βυζαντινό οικισμό Πετερισκό. Η καθηγήτρια Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, Μελίνα Παϊσίδου, έχει αναφέρει πως αυτά τα ευρήματα οδηγούν σε σημαντικές προσεγγίσεις σχετικά με την ιστορική συνέχεια και την ανάπτυξη της περιοχής.
Έρευνα και Νέα Ευρήματα
Μία από τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις κατά την ανασκαφική περίοδο του 2023-2024 είναι η πρώτη ενεπίγραφη μαρτυρία από το Κάλε. Συγκεκριμένα, βρέθηκε ένα τμήμα πλίνθου με χριστόγραμμα, το οποίο αποδεικνύει τη χρήση ενός αποτροπαϊκού τύπου έκφρασης που συνδέεται με τη θρησκευτική πίστη της εποχής. Αυτό το εύρημα είναι σημαντικό γιατί προτείνει τις αρχές μιας πολιτιστικής και θρησκευτικής παράδοσης που διαρκεί περισσότερους από δέκα αιώνες.
Η αρχική εκτίμηση της ανάγνωσης των γραμμάτων XC NIKA θεωρείται πιθανή, καθώς παραπέμπει σε κοινές αποτροπαϊκές εκφράσεις που χρησιμοποιούνταν σε απεικονίσεις πάνω σε διάφορους φορείς, συμπεριλαμβανομένου του οικοδομικού υλικού. Οι παραλληλίες με ευρήματα από άλλες περιοχές δείχνουν την ευρεία διάδοση αυτών των θρησκευτικών πρακτικών.
Ταφικά Έθιμα και Κοινωνική Δομή
Στον ανατολικό χώρο του ναού, οι ανασκαφές αποκάλυψαν δύο ξεχωριστούς τάφους, ένας από τους οποίους ανήκει σε βρέφος και ο άλλος σε ενήλικα, κάτι που υποδηλώνει τη διαμόρφωση διαφορετικών ταφικών χώρων για τις ξεχωριστές πληθυσμιακές ομάδες. Η παρουσία παιδικών ταφών και η οργάνωση των ευρημάτων αποτελούν στοιχεία που ενισχύουν την υπόθεση ότι οι κοινωνικές πρακτικές της εποχής ήταν περισσότερο δομημένες από ότι αρχικά φαίνονταν.
Τα ευρήματα, όπως τα ανακαλυφθέντα χονδροειδή αγγεία και τα χαρακτηριστικά εργαλεία, συνθέτουν μία εικόνα της καθημερινής ζωής και της οικονομικής δραστηριότητας της εποχής. Ειδικότερα, οι ανακαλύψεις που σχετίζονται με τη χρήση του νερού από τη γύρω λίμνη και την παραγωγή πλίνθου αποδεικνύουν την αυτονομία και την εγχώρια παραγωγή της κοινωνίας κατά τον μεσαίωνα.
Αμυντική Δομή και Υποδομές
Η έρευνα στον τομέα του πύργου αποκάλυψε το δυτικό μέτωπο της κατασκευής, επιβεβαιώνοντας ότι πρόκειται για έναν συμπαγή τετράπλευρο πύργο, που αναμφίβολα λειτουργούσε ως αμυντικός μηχανισμός. Αυτή η κατασκευή προσφέρει επίσης τη μοναδική είσοδο στον οικισμό, υποδεικνύοντας τη σημασία της για την προστασία των κατοίκων.
Επιπλέον, ευρήματα όπως αιχμές βελών και σιδερένια εργαλεία επιβεβαιώνουν τον αμυντικό χαρακτήρα του οικισμού. Ωστόσο, η έλλειψη νομισμάτων σε αυτούς τους χώρους ενδέχεται να υποδεικνύει την ύπαρξη ενός συστήματος ανταλλαγής αγαθών, προκαλώντας περαιτέρω σκέψεις για τις οικονομικές πρακτικές της εποχής.
Η ανασκαφή στο Κάλε Αμυνταίου, σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Φλώρινας, συνεχίζει να αποκαλύπτει πτυχές της ιστορίας που αναδεικνύουν τη σημασία αυτού του οχυρού οικισμού στην ευρύτερη περιοχή.