Η Κατάσταση των Σιδηροδρόμων στην Ελλάδα: Προβλήματα και Προοπτικές
Η συζήτηση γύρω από την ασφάλεια και τον εκσυγχρονισμό των σιδηρόδρομων είναι πιο επείγουσα από ποτέ, αλλά δεν φαίνεται να προσελκύει το ενδιαφέρον που απαιτεί η κατάσταση. Πολλοί Έλληνες επικεντρώνονται στην ανάγκη να απομακρυνθεί ο Πρωθυπουργός, Κ. Μητσοτάκης, και επιζητούν αυτήν την απομάκρυνση με πρόσχημα άλλες αιτιάσεις. Ιστορικά, η ελληνική κοινωνία δεν είχε το πραγματικό διακυβεύμα των σιδηροδρόμων στην πρώτη γραμμή των προτεραιοτήτων της, και οι εξελίξεις που αφορούν την υποδομή αυτή συχνά περνούν απαρατήρητες.
Παρατηρείται μια στασιμότητα από την πλευρά της κυβέρνησης, καθώς οι εξαγγελίες για την αναβάθμιση των σιδηροδρόμων δεν έχουν καταφέρει να κεντρίσουν το ενδιαφέρον του κοινού και των ΜΜΕ. Τα ειδησεογραφικά μέσα, εναρμονισμένα με τις προτιμήσεις των αναγνωστών τους, αναδεικνύουν τις ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού αλλά γρήγορα τις θάβουν όταν οι υποσχέσεις αυτές χάνουν τη σημασία τους. Η πολιτική σκηνή παρέμεινε ήρεμη, με ελάχιστες αντιδράσεις για τη σημερινή κατάσταση των σιδηροδρόμων. Μόνο το ΠΑΣΟΚ κατέθεσε κάποιες πιο συγκεκριμένες προτάσεις, ενώ άλλα πολιτικά κόμματα απέφυγαν να τοποθετηθούν.
Η παρέμβαση του Πρωθυπουργού για τα ζητήματα της ασφάλειας και της επικοινωνίας στον άξονα Αθήνας-Θεσσαλονίκης ήταν μια ευκαιρία να ξεκινήσει ένας ουσιαστικός διάλογος για το μέλλον των ελληνικών σιδηροδρόμων. Ωστόσο, οι εξαγγελίες περιορίζονται στο συγκεκριμένο δρομολόγιο. Αν και η Αθήνα-Θεσσαλονίκη είναι καθοριστικός άξονας του ελληνικού συγκοινωνιακού δικτύου, ένα σιδηροδρομικό δίκτυο χωρίς ποικιλία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί πλήρως λειτουργικό. Η κατάσταση είναι ακόμη πιο έντονη όταν σκεφτεί κανείς ότι η κυβέρνηση φαίνεται να έχει ελάχιστο σχέδιο για την ανάπτυξη του υπόλοιπου σιδηροδρομικού δικτύου.
Αναλογιζόμενοι τη Δυτική Μακεδονία, για παράδειγμα, τα δύο καθημερινά δρομολόγια προς την Έδεσσα είναι αναμφισβήτητα ανεπαρκή, ενώ η σύνδεση της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης παραμένει προβληματική. Εκεί, οι επιβάτες που επιθυμούν να ταξιδέψουν από τη Θεσσαλονίκη στην Αλεξανδρούπολη αναγκάζονται να συνδυάσουν τρένο και λεωφορείο, με αποτέλεσμα το ταξίδι να διαρκεί έως και δέκα ώρες. Κανένας προγραμματισμός δεν φαίνεται στον ορίζοντα για την αποκατάσταση ή αναβάθμιση αυτών των υποδομών.
Η κατάσταση των σιδηροδρόμων επιδεινώνεται και σε άλλες περιοχές, όπως στη γραμμή Βόλου-Λάρισας που έχει εγκαταλειφθεί. Στον Βόλο, ο σιδηροδρομικός σταθμός, μία αρχιτεκτονική κληρονομιά, παραμένει ερημωμένος. Επιπλέον, οι υποδομές στην Πελοπόννησο που είχαν ανακαινιστεί το 2005, έχουν μείνει ανενεργές από το 2010. Η ιστορία του Προαστιακού σιδηροδρόμου περιορίζεται στην στασιμότητα στο Κιάτο, ενώ οι τοπικές αρχές συνεχίζουν να διαφωνούν για τη διέλευση τρένων μέσα από τις πόλεις τους χωρίς να προχωρούν σε λύσεις. Η αναγκαιότητα για πλήρη υπογειοποίηση, για παράδειγμα, φαίνεται ότι έχει παγώσει, με την κυβέρνηση να παραμένει αδρανής.
Τέλος, η υλοποίηση πιο φιλόδοξων έργων, όπως η Σιδηροδρομική Εγνατία, φαντάζει μακρινή και δύσκολη, παρόλο που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να καταστεί ο σιδηρόδρομος ανταγωνιστικός στον άξονα Ηγουμενίτσα-Αλεξανδρούπολη. Η συμμετοχή της κυβέρνησης και του ΠΑΣΟΚ για την κατάρτιση ενός συνολικού σχεδίου είναι κρίσιμη και αναμενόμενη, αλλά η συγκυρία απαιτεί άμεσες και συντονισμένες προσπάθειες από όλους τους φορείς.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 04.05.2025