Τελευταίες εξελίξεις σχετικά με την ειρηνευτική πρόταση του Τραμπ
Η Ουάσιγκτον αναμένει από το Κίεβο εντός της ημέρας να απαντήσει σε μια πρόταση για ένα ειρηνευτικό πλαίσιο, το οποίο περιλαμβάνει de facto αναγνώριση της ρωσικής κατοχής σε σχεδόν όλες τις περιοχές που έχει καταλάβει από την αρχή του πολέμου τον Φεβρουάριο του 2022. Ανάμεσα στα σημεία της πρότασης υπάρχει επίσης η de jure αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στη χερσόνησο της Κριμαίας και η δέσμευση ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο NATO, όπως ανέφερε ο ειδησεογραφικός ιστότοπος Axios χθες.
Η εν λόγω πρόταση υποβλήθηκε την περασμένη εβδομάδα και περιλαμβάνει επίσης την άρση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία από το 2014. Επιπλέον, προβλέπεται ότι τμήμα της περιοχής του Χαρκόβου που έχει καταληφθεί από τον ρωσικό στρατό θα επιστραφεί στην Ουκρανία. Ένα σημαντικό σημείο της πρότασης είναι ότι το ηλεκτροπαραγωγικό πυρηνικό εργοστάσιο στη Ζαπορίζια θα θεωρείται ουκρανικό έδαφος, αλλά θα διαχειρίζεται από εταιρεία των ΗΠΑ, η οποία θα εξασφαλίσει προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας τόσο για την Ουκρανία όσο και για τη Ρωσία.
Πηγή προσκείμενη στην ουκρανική κυβέρνηση χαρακτήρισε την πρόταση ως προκατειλημμένη υπέρ της Ρωσίας, σύμφωνα με δηλώσεις που έγιναν στον Axios. Ο Λευκός Οίκος τονίζει την ετοιμότητά του να αποχωρήσει από τις διαπραγματεύσεις αν δεν υπάρξει σύντομα συμφωνία. Η πρόταση του Τραμπ απαιτεί σημαντικές παραχωρήσεις από τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος έχει προηγουμένως δηλώσει ότι δεν αποδέχεται την ρωσική κατοχή της Κριμαίας και των κατεχόμενων περιοχών στην ανατολική Ουκρανία.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν φέρεται να έχει προσφερθεί να παγώσει τις σημερινές γραμμές του μετώπου προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία. Ωστόσο, έχει προηγουμένως απορρίψει άλλες πτυχές της αμερικανικής πρότασης, όπως την ανάπτυξη ευρωπαϊκής ειρηνευτικής δύναμης στην Ουκρανία. Μία πηγή από την ουκρανική κυβέρνηση δήλωσε ότι η πρόταση φαίνεται ευνοϊκή για τη Ρωσία, σημειώνοντας ότι διατυπώνει σαφώς ποια είναι τα συγκεκριμένα οφέλη για τη Ρωσία, ενώ αφήνει «αόριστα» τα ανταλλάγματα που θα λάβει η Ουκρανία. Αυτό έχει προκαλέσει ανησυχίες και σκεπτικισμό στην Ουκρανία, καθώς μπορεί να θεωρηθεί de facto αποδοχή της ρωσικής κατοχής.
Οι όροι της πρότασης του Τραμπ
Η πρόταση περιλαμβάνει σημαντικά σημεία τόσο για τη Ρωσία όσο και για την Ουκρανία. Για τη Ρωσία, η πρόταση διασφαλίζει:
- De jure αναγνώριση από τις ΗΠΑ της ρωσικής κατοχής στην Κριμαία.
- De facto αναγνώριση της ρωσικής κατοχής σχεδόν ολόκληρης της περιφέρειας Λουχάνσκ και των κατεχόμενων περιοχών του Ντονέτσκ, της Χερσώνας και της Ζαπορίζια.
- Υπόσχεση ότι η Ουκρανία δεν θα γίνει μέλος του NATO, με αναφορά ότι μπορεί να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Άρση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί από το 2014.
- Ενισχυμένη οικονομική συνεργασία με τις ΗΠΑ, ιδιαίτερα στον τομέα της ενέργειας και της βιομηχανίας.
Από την άλλη πλευρά, η πρόταση περιλαμβάνει για την Ουκρανία:
- Μια ισχυρή εγγύηση ασφάλειας που θα περιλαμβάνει μια ad hoc ομάδα ευρωπαϊκών χωρών και πιθανώς και άλλων συμμάχων.
- Επιστροφή του μικρού τμήματος της περιφέρειας του Χάρκοβο που έχει καταληφθεί από τη Ρωσία.
- Ανεμπόδιστη διέλευση του ποταμού Δνείπερου.
- Αποζημιώσεις και βοήθεια για την ανοικοδόμηση, αν και δεν προσδιορίζεται η πηγή χρηματοδότησης.
Άλλες πτυχές του σχεδίου
Το σχέδιο αναφέρεται επίσης σε συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας για τα ορυκτά, η οποία αναμένεται να υπογραφεί την Πέμπτη. Η εν λόγω πρόταση προήλθε μετά από 4ωρη συνάντηση του απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, με τον Πούτιν. Μετά την παρουσίαση της πρότασης, ο Πούτιν υποσχέθηκε να σταματήσει την εισβολή κατά μήκος των σημερινών γραμμών του μετώπου, γεγονός που θεωρείται η μεγαλύτερη παραχώρηση εκ μέρους του προς μια πιθανή ειρηνική λύση. Παρ’ όλα αυτά, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκφράζουν επιφυλάξεις σχετικά με την εγκυρότητα και την προοπτική της πρότασης.
Ο Στιβ Γουίτκοφ, ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, προγραμματίζει ταξίδι στη Ρωσία για συζητήσεις με τον Πούτιν, γεγονός που ενδέχεται να ανοίξει νέες προοπτικές για τις διαπραγματεύσεις σε διεθνές επίπεδο.