Δικαστικοί Λειτουργοί και Κωλύματα Εντοπιότητας
Η εφαρμογή των κωλυμάτων εντοπιότητας για τους δικαστικούς λειτουργούς σε επίπεδο εφετειακής περιφέρειας έχει προκαλέσει ευρύτατες συζητήσεις και ανησυχία στους κόλπους της νομικής κοινότητας. Οι ενστάσεις των δικαστών για την εφαρμογή αυτών των κωλυμάτων σχετικά με την εργασία τους δεν φαίνεται να έχουν γίνει αποδεκτές από το υπουργείο Δικαιοσύνης σύμφωνα με διάταξη που περιλαμβάνεται στο υπό εξέταση νομοσχέδιο. Η συγκεκριμένη διάταξη ορίζει ότι τα κωλύματα εντοπιότητας θα ισχύσουν από το νέο δικαστικό έτος, που θα ξεκινήσει στις 16 Σεπτεμβρίου 2025.
Στο άρθρο 34 του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, αναφέρεται ρητά ότι δεν επιτρέπεται η υπηρεσία δικαστικού λειτουργού σε πρωτοδικείο ή εισαγγελία πρωτοδικών εφόσον έχουν διοριστεί ως δικηγόροι οι σύζυγοι ή οι συγγενείς τους έως δεύτερου βαθμού. Αυτή η διάταξη αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινότητα των δικαστικών λειτουργών και την ικανότητά τους να ασκούν τα καθήκοντά τους.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η εξαίρεση από το κώλυμα ισχύει μόνο για δικαστικούς λειτουργούς που υπηρετούν στα δικαστήρια των εδρών μεγάλων εφετείων όπως η Αθήνα, ο Πειραιάς, η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα και η Λάρισα. Στις λοιπές πόλεις, οι δικαστές θα αποκλείονται από την υπηρεσία στα πρωτοδικεία εάν συγγενείς τους ασκούν το δικηγορικό επάγγελμα στην αντίστοιχη εφετειακή περιφέρεια.
Αντιδράσεις και Ενστάσεις
Η αντίθεση που έχει εκφράσει η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων (ΕνΔΕ) για την διεύρυνση της εφαρμογής του κωλύματος εντοπιότητας είναι έντονα καταγεγραμμένη σε επιστολή της προς την ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης. Σε αυτήν την επιστολή, οι δικαστές επισημαίνουν τα σοβαρά προβλήματα που θα προκύψουν από την εφαρμογή των νέων διατάξεων του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών (ΚΟΔΚΔΛ).
Η λογική πίσω από τα κωλύματα εντοπιότητας αφορά κυρίως την αποφυγή ενδεχόμενης προκατάληψης σε μικρές κοινωνίες, όπου οι δικαστές μπορεί να επηρεάζονται από τις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Ωστόσο, η ΕνΔΕ υποστηρίζει ότι η διεύρυνση αυτής της λογικής σε επίπεδο εφετειακής περιφέρειας θα δημιουργήσει σοβαρές αντιφάσεις και αδιέξοδα και μπορεί να έχει ως συνέπεια οι σχετικές διατάξεις να αποκτήσουν φωτογραφικό χαρακτήρα.
Επιπλέον, η Ένωση τονίζει ότι η εφαρμογή των κωλυμάτων εντοπιότητας θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την οικογενειακή ζωή των δικαστικών λειτουργών, περιορίζοντας την ικανότητά τους να υπηρετούν σε γειτονικούς νομούς. Επίσης, αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να αναδείξει θέματα με τις μεταθέσεις, όπου η ύπαρξη συγγενών με την ιδιότητα του δικηγόρου θα μπορούσε να επηρεάσει τις αποφάσεις για την τοποθέτηση των δικαστικών λειτουργών.
Παραδείγματα Εφαρμογής
Η ΕνΔΕ ανέφερε στην επιστολή της και σειρά παραδειγμάτων για τις συνέπειες που ενδέχεται να προκύψουν από την κωλυματική αυτή διάταξη. Για παράδειγμα, δικαστικός λειτουργός που έχει σύζυγο ή συγγενή δικηγόρο στην Αλεξανδρούπολη θα αποκλείεται από τα πρωτοδικεία στα Καβάλα, Δράμα, Ξάνθη, Κομοτηνή και Ορεστιάδα. Ομοίως, δικαστικός λειτουργός από την Άμφισσα θα αποκλείεται από τα πρωτοδικεία της Ευρυτανίας, Λαμίας και Λειβαδιάς, και οι αντίστοιχες συνέπειες ισχύουν και για δικαστικούς λειτουργούς σε άλλες περιοχές και πόλεις.
Η κατάσταση αυτή εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την λειτουργία της Δικαιοσύνης στη χώρα και την δυνατότητα των δικαστικών λειτουργών να ασκούν τα καθήκοντά τους απρόσκοπτα, εφόσον οι προσωπικές και οικογενειακές τους σχέσεις αρχίζουν να παίζουν ρόλο στην επαγγελματική τους ζωή.