Αντισυνταγματικότητα της αναστολής ΑΦΜ σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής

Αντισυνταγματική κρίθηκε από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας η διάταξη που επιτρέπει την αναστολή ή την απενεργοποίηση του Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής. Με την απόφαση 869/2025, η Ολομέλεια του ΣτΕ διαπίστωσε ότι οι διατάξεις του ν. 4174/2013, οι οποίες προβλέπουν την δυνατότητα αναστολής της χρήσης ή απενεργοποίησης του ΑΦΜ σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής, καθώς και η νομοθετική εξουσιοδότηση προς τον Διοικητή της ΑΑΔΕ για το προσδιορισμό των σχετικών περιπτώσεων, παραβιάζουν το Σύνταγμα. Σύμφωνα με την απόφαση, «η αναστολή χρήσης ή η απενεργοποίηση του ΑΦΜ λόγω φοροδιαφυγής συνιστά βαθιά παρέμβαση στην οικονομική ζωή του φορολογούμενου, είτε πρόκειται για φυσικό, είτε για νομικό πρόσωπο», η οποία ουσιαστικά ισοδυναμεί με απαγόρευση άσκησης της οικονομικής δραστηριότητας.

Οι σύμβουλοι της Ολομέλειας του ΣτΕ εξηγούν ότι η ρύθμιση του εν λόγω νόμου δεν περιλαμβάνει τις αναγκαίες ρυθμίσεις σε βάθος, οι οποίες είναι απαραίτητες λόγω της σημασίας του ζητήματος. Ειδικότερα, θα πρέπει να υπάρχει ένα σαφές και συγκεκριμένο πλαίσιο κανονισμών που να διασφαλίζει τις δικλείδες ασφαλείας και να τηρεί την αρχή της αναλογικότητας. Ωστόσο, όπως αναφέρουν οι θιγόμενοι, η συγκεκριμένη ρύθμιση συνιστά κατ’ ουσίαν μια λευκή εξουσιοδότηση προς τον Διοικητή της ΑΑΔΕ να ρυθμίζει τα θέματα αυτά στην περίπτωση φοροδιαφυγής, χωρίς να τίθενται όρια ή περιορισμοί στις αρμοδιότητές του.

Η απόφαση αυτή έχει σημαντικές επιπτώσεις για το φορολογικό καθεστώς, επισημαίνοντας την ανάγκη αναθεώρησης των διαδικασιών και των κανονισμών που αφορούν τη φορολογική συμμόρφωση και την προστασία των δικαιωμάτων των φορολογουμένων. Η ορθή εφαρμογή του δικαίου και η τήρηση των συνταγματικών αρχών είναι κρίσιμα για την προάσπιση της οικονομικής δραστηριότητας και της εμπιστοσύνης των πολιτών στο κράτος δικαίου.